Και ενώ περιμένουμε με κομμένη την ανάσα να μάθουμε το μυστικό που θα αποκαλύψει η αρχαιολογική σκαπάνη στον τάφο της Αμφίπολης, το ναυάγιο των Αντικυθήρων και τα ευρήματα των επιστημόνων που συμμετέχουν στην έρευνα συγκεντρώνουν για μια ακόμη φορά το παγκόσμιο ενδιαφέρον.
Η μερική ανέλκυση του ναυαγίου συνιστά την πρώτη μεγάλης έκτασης ενάλια έρευνα παγκοσμίως. Κατά την πρώτη φάση (1900-1901) την επιχείρηση ανέλαβαν Σύμιοι σφουγγαράδες με τη συνδρομή πλοίων του Βασιλικού Ναυτικού. Η δεύτερη φάση (1976) πραγματοποιήθηκε από την Αρχαιολογική Υπηρεσία με τη βοήθεια του ωκεανογραφικού πλοίου του J.Y. Cousteau “Καλυψώ”.
Το ναυάγιο αυτο είναι ένα πλοίο που βυθίστηκε γύρω στα μέσα του πρώτου αιώνα πΧ και ήταν φορτωμένο με έργα γλυπτικής και διάφορα άλλα μαρμάρινα και χάλκινα αντικείμενα.
Οπως ανέφερε στο Newsit αρχαιολόγος της Εφορίας Ενάλιων Αρχαιοτήτων “το πλοίο αυτό προφανώς έκανε μια βόλτα από διάφορες πόλεις της Μικράς Ασίας και μάζευε έργα γλυπτικής για τα πάει στη Ρώμη είτε για να πωληθούν, είτε από παραγγελία. Και για αυτό έχει έργα γλυπτικής από τον 3ο αιώνα πΧ, τον 2ο αιώνα πΧ και τον 1ο αιώνα πΧ.
Αυτό το ναυάγιο είναι πολύ σοβαρό γιατί σώθηκαν πολύ σημαντικά έργα της αρχαίας γλυπτικής, ειδικά τα χάλκινα (που τα βρίσκουμε κυρίως από τη θάλασσα γιατί τον χαλκό τον επαναχρησιμοποιούσαν όταν τον έβρισκαν στην ξηρά).
Το δεύτερο που είναι πολύ σημαντικό είναι οτι εικονογραφεί την ιστορία που ήδη ξέρουν οι αρχαιολόγοι, οτι δηλαδή ο Κικέρωνας έκανε παραγγελία αγάλματα. Ξέρουμε δηλαδή οτι πηγαίνανε και μαζεύανε αγάλματα από τον Ελλαδικό χώρο και τη Μικρά Ασία τα οποία τα πηγαίνανε για να στολίζουν βίλες και για να τα αντιγράφουν οι γλύπτες. Γιατί οι ρωμαίοι γλυπτες αντέγραφαν σε τεράστιο βαθμό την ελληνική γλυπτική και αυτό γινόταν με αυτό τον τρόπο, δεν πήγαιναν οι γλύπτες αναγκαστικά στην Ελλάδα και τη Μικρά Ασία και έτσι φτιαχτηκαν οι σχολές της ρωμαϊκής γλυπτικής.
Το 1970 ήρθε ο Κουστό και αυτο είναι πολύ σημαντικό γιατί εκείνα τα χρόνια ουσιαστικά φτιαχνόταν ο σύγχρονος τρόπος κατάδυσης, η αυτόνομη κατάδυση και οι συσκευές τελειοποιούνταν τότε και ουσιαστικά τότε γεννήθηκε η ενάλια αρχαιολογία στην Ελλάδα. Τότε λοιπόν έγινε και μια έρευνα ανασκαφική, τα αποτελεσματα της οποίας ήταν εντυπωσιακά, είχε χρυσά κοσμήματα, είχε εδώλια και διάφορα άλλα. Ομως η τομή που έκανε είναι σχετικά μικρή και σε βάθος 55 μέτρων.
Γυρνάνε λοιπόν τώρα οι αρχαιολόγοι για τρίτη χρονιά φέτος για να δούν το ναυάγιο με πιο εξελιγμένες μεθόδους. Το πρώτο πράγμα που έκαναν λοιπόν φέτος ήταν το εξής. Εκαναν μια ψηφιακή χαρτογράφηση του πλατώματος που είναι το ναυγιο με ρομποτικό μηχάνημα. Το ναυάγιο είναι σε ένα πλάτωμα στα 55 μέτρα και μετά υπάρχει και άλλο βαθος μεχρι το βυθό κοντά στα 100 μέτρα όπου εκεί δε ξέρουν τι άλλο μπορούνε να βρούνε.
Μια ψηφιακή αναπαράσταση του χώρου στον οποίο εκτείνεται το ναυάγιο, φαίνεται και η τομή του Κουστό, η αναπαράσταση είναι με τεχνολογικά μέσα πολύ εξελιγμένα που σημαίνει οτι έχουμε στον υπολογιστή ένα προς ένα ανάλυση, που βλέπεις δηλαδή που έχει άμμο, που έχει βράχο, που έχει οτιδήποτε και έκαναν και μια διασκόπιση με ανιχνευτές μετάλλου και βρήκαν σημεία κάτω από την άμμο.
Το πλάτωμα λοιπόν σύμφωνα με τους αρχαιολόγους έχει πολύ άμμο οπότε μπορουν να ευελπιστούν οτι δεν τα έχουν μαζέψει όλα από το φορτίο.
Τι μπορούνε να βρούνε; Και πράγματα τα οποία λείπουν, αν δηλαδή σε ένα άγαλμα λείπει το χέρι, ή κομμάτια από μεταλλικές κλίνες. Εχει βρεθεί ένα κομμάτι και τα υπόλοιπα κομματάκια πιθανώς να είναι μέσα στην άμμο.
Ενα πολύ σημαντικό ερώτημα της έρευνας είναι αν στην άμμο αυτή θα βρούνε οποιοδήποτε κομματάκι που λείπει από τον μηχανισμό των Αντικυθήρων.
“Αυτό είναι το μεγάλο μας όνειρο, γιατί οποιοδήποτε εστω και μικρό κομματάκι που λείπει μπορεί να δώσει στοιχεία πάρα πολύ σημαντικά για τη λειτουργία του μηχανισμού, που δεν ήταν το αρχαιότερο tablet όπως γράφουν κάποιοι αλλά αστρονομικός μηχανισμός” λένε οι αρχαιολόγοι.
Αυτό που κάνει αισιόδοξη την ομάδα που κάνει τις ερευνες είναι ότι έχει μπόλικη άμμο. “Εχει ψωμί η υπόθεση, δεν είναι μια ζαριά η έρευνα, γιατί θέλουμε να κάνουμε κανονική ανασκαφή γιατί με την κανονική ανασκαφή θα απαντηθούν και άλλα ερωτηματα” λέει στο newsit αρχαιολόγος που ξέρει την εξέλιξη των ερευνών και συνεχίζει “για παράδειγμα αν θα βρούμε και άλλα κομμάτια του πλοίου που να μας δώσουν τεχνολογία για εκείνα τα χρόνια, μπορεί να βρούμε επίσης τη συσκευασία με την οποία μεταφέρονταν τα αγάλματα. Δηλαδή θα βρούμε κάποια στοιχεία όχι μόνο για την ιστορία της γλυπτικής αλλά και την ρωμαϊκή ιστορία του πως μετέφεραν τα αγάλματα στη Ρώμη.
Και επίσης ίσως βρούμε στοιχεία για το πως βυθίστηκε το πλοίο και τι το έβγαλε από τον προορισμό του γιατί δεν είναι ακριβώς στη γραμμή του ταξιδιού. Το έβγαλε έξω θαλασσοταραχή; Το έβγαλε άλλος λόγος προς τα Αντικύθηρα”.
Σε κάθε περίπτωση ανακοινώσεις από το Υπουργείο Πολιτισμού και την Εφορία Εναλιων Αρχαιοτήτων αναμένονται την ερχόμενη Πέμπτη.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ – ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΙΣΜΗΝΗ ΛΕΝΤΖΟΥ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Θησαυρός στα Αντικύθηρα! Χρυσά, χάλκινα και πήλινα αντικείμενα στο φως!
